مطالعه سفال های دوران اسلامی مکشوفه از شهر بلقیس

با انجام عملیات کاوش و لایه نگاری در شهر بلقیس که در تابستان 1389 هجری شمسی صورت پذیرفت، تعداد 3000 قطعه سفالین بدست آمد، که این نمونه های سفالین به دلیل تعدد و تنوع گونه مورد مطالعه (طبقه بندی، گونه شناسی و مقایسه گونه شناختی) قرار گرفت. کلیه سفال ها بر اساس دو متغیر: نوع پوشش و ساده یا منقوش بودن به چهار گروه سفال بدون لعاب و ساده، سفال بدون لعاب و منقوش، سفال لعابدار و ساده، سفال لعابدار و منقوش تقسیم گردیدند. سپس بر اساس یک یا چند متغیر سفالینه های طبقه -بندی شده به گونه های متعددی تقسیم شده و به منظور انجام مقایسه گونه شناختی نمونه های منتخب هر گونه از نظر متغیرهای مختلف با سفالینه های تاریخ گذاری شده دیگر محوطه های اسلامی مورد مقایسه قرار گرفتند. با توجه به مطالعات انجام شده نتایج زیر حاصل گردید: 1- مجموعه سفالینه های شهر بلقیس در بازه زمانی سده های پنج تا نه هجری قمری قرار می گیرند. 2- غالب سفالینه ها در شهر بلقیس به سده های شش تا هشت هجری قمری تعلق دارند. 3- در گروه سفالینه های بدون لعاب و ساده، گونه سفال بدون لعاب و ساده نخودی گونه غالب محسوب می شود که بازه زمانی سده های شش تا هشت هجری قمری را در بر می-گیرد، در گروه سفالینه های بدون لعاب و منقوش، گونه سفال بدون لعاب و منقوش با تزئین نقش کنده نخودی گونه غالب محسوب می شود که بازه زمانی سده های چهار تا هفت هجری قمری را در بر می گیرد، در گروه سفالینه های لعابدار و ساده، گونه سفال لعابدار و ساده با خمیر گل رس و لعاب یکرنگ آبی فیروزه ای گونه غالب محسوب می شود که بازه زمانی سده های شش تا هفت هجری قمری را در بر می گیرد، در گروه سفالینه های لعابدار و منقوش، گونه سفال لعابدار و منقوش موسوم به (قلم مشکی)، گونه غالب محسوب می شود که بازه زمانی سده های هفت تا هشت هجری قمری را در بر می گیرد. 4- مقایسه گونه شناختی سفالینه های شهر بلقیس بیانگر آن است که میان شهر بلقیس در دوران اسلامی با مناطق همجوار خود به ویژه نیشابور، جرجان و توس ارتباط فرهنگی قوی وجود داشته است.